Krótka historia wsi Zgłobice i szkoły w Zgłobicach

Kategoria: Uncategorised Opublikowano: poniedziałek, 19 sierpień 2019 adminwww

Opracowała mgr Barbara Hirsz
Zgłobice - Slobicze - jak spotyka się w pierwszych wzmiankach z 1385 roku, to osada na prawym brzegu Dunajca, na trasie między Tarnowem a Wojniczem. Zdaniem badaczy, za wczesnym pochodzeniem Zgłobic przemawia też nazwa, zaliczana do patronimicznych (tzn. nazwa syna od imienia ojca), co wskazuje na starą (średniowieczną) metrykę osady.
Według źródeł historycznych Zgłobice i okolice w drodze koligacji rodzinnych przechodziły w ręce różnych właścicieli.
W 1581 roku we wsi Zgłobice było 7 dziedziców, zaś rejestr dóbr ziemskich z 1629 roku
wykazuje, ze właścicielami Zgłobic są dziedzice z rodu Zbylitowskich; kolejno Mikołaj i Andrzej.
Z dokumentów Kościoła Parafialnego w Zbylitowskiej Górze wynika, iż na tym terenie był dobrze rozwinięty ruch ariański. Dziedzic Mikołaj Zbylitowski należał do Zboru Braci Polskich.
Na przełomie XVII/XVIII wieku dobra ziemskie Zgłobic, Zbylitowskiej Góry i okolic odziedziczyli hrabiowie Moszczynieccy.
Pod koniec XVIII wieku nastąpił podział dóbr na Zbylitowską Górę i Zgłobice. Dziedzicami Zgłobic od tej pory są Turnaułowie.
Początki szkolnictwa na terenie Zgłobic i okolic.
Sporo trudności sprawia ustalenie początków szkolnictwa na terenie Zgłobic i okolic. Wiemy, że możliwości rozwoju szkół parafialnych istniały od XIII wieku, na co spory wpływ miały rozporządzenia władz kościelnych. Uchwała IV soboru laterańskiego z 1215 roku nakazywała organizowanie przy lepiej uposażonych kościołach szkół parafialnych, które miały przygotować uczniów do dalszej nauki w szkołach kolegiackich i katedralnych.
Szkolnictwo parafialne doceniała też polska hierarchia kościelna, chociaż zainteresowanie to ograniczało się tylko do dyrektyw wychowania młodzieży w pobożności oraz podstawowych wskazówek co do kanonu lektury obowiązującej w szkole.
Ważna rola w rozbudowie szkolnictwa parafialnego przypadła Akademii Krakowskiej, która już w XV wieku zwracała uwagę na przygotowanie przyszłych kadr nauczycieli.
Najbliższą dla mieszkańców Zgłobic szkołą, o której wzmiankują źródła już z początków XVI wieku była szkoła w Zbylitowskiej Górze, która od końca XVI wieku obejmowała swoim zasięgiem 9 wsi - w tym Zgłobice.
W 1596 roku kierownikiem tej szkoły był Maciej z Beszowa. Mieszkał w lichym domu, postawionym niegdyś dla wikarego. Od proboszcza pobierał pensję w wysokości 4 grzywien. Szkoła istniała też w 1637 roku, a w 1665 roku proboszcz tamtejszej parafii utrzymywał między innymi rektora szkoły. Pobierał on 20 złotych rocznie od prebendarza imienia Jezus z zagrody
we wsi Zgłobice. Szkoła działała tez w 1669 roku, a ostatnie notatki o funkcjonowaniu parafialnej szkoły w Zbylitowskiej Górze pochodzą z 1748 roku, kiedy to nauki pobierało w niej kilku chłopców.
Mieszkańcy wsi Zgłobice doczekali się własnej szkoły dopiero w latach 30- tych XX wieku. Powstała wówczas jednoklasowa szkoła na działce ofiarowanej mieszkańcom przez ówczesnego dziedzica Marszałkowicza. Wkrótce drugą salę lekcyjną utworzono w prywatnym domu w rodzinie Śmietanów.
W 1934 roku miała miejsce ogromna powódź. Wody Dunajca zalały część Zbylitowskiej Góry, Zgłobic i Błonia. Z wyłowionego wówczas z Dunajca drzewa dobudowano w 1936 roku, do istniejącej już szkoły jeszcze jedną salę lekcyjną.
Nauka w zgłobickiej szkole trwała do wybuchu II wojny światowej, kiedy to Niemcy zarekwirowali budynek na potrzeby wojska.
Po wyzwoleniu w 1945 roku odnowiono budynek i rozpoczęto w szkole naukę.
Wkrótce okazało się, że dwuklasowa, mała szkoła nie jest w stanie pomieścić chętnych do nauki uczniów. Ówczesna kierowniczka szkoły pani Irena Banek postanowiła oddać uczniom jeden z pokoi pałacu Marszałkowiczów (po reformie rolnej dziedzic Marszałkowicz z rodziną wyprowadził się z pałacu do Tarnowa, później do Wrocławia).
Większość sal pałacu przeznaczono na działalność młodzieży skupionej w Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego.
Po kilku latach zreorganizowano szkołę; Młodzieży z OMTUR oddano we władanie dwuklasową szkołę, natomiast młodzież ze szkoły podstawowej przeniesiono do dworku, który stał się „nowym” budynkiem szkoły. Udostępniono uczniom 5 sal lekcyjnych. W „nowej” szkole brak było wyposażenia w sprzęt i pomoce naukowe. Dzieci miały jedynie ławki do siedzenia. Sale ogrzewane były „trociniakami” lub wypożyczonymi z domów prywatnych żelaznymi piecykami. Nauczyciele w większości dojeżdżali do szkoły.
Ówczesna kierowniczka szkoły pani Józefa Śliwa rozpoczęła pracę oświatową w środowisku. Organizowała przedstawienia z dziećmi i dorosłymi, a dochód z nich przeznaczała na zakup pomocy naukowych. Zaopatrzyła również szkołę w niezbędny sprzęt.
W 1952 roku rozpoczęto kapitalny remont szkoły. Zaadaptowano strych na 2 mieszkania dla nauczycieli, wyremontowano wszystkie piece (także zabytkowy kominek), kuchnię zamieniono na kancelarię, dobudowano ganek, i nowe wejście do szkoły, zrobiono nową elewację budynku, a także wymieniono pokrycie dachu. Nowa szkoła stała się nie tylko ośrodkiem dydaktycznym, ale także kulturalnym dla całego środowiska.
W latach 1952-1963 prowadzono w szkole kursy dla analfabetów oraz kursy ukończenia klasy VII.
W budynku dworu swoją siedzibę znalazła też Gromadzka Rada Narodowa. Tymczasem wieś rozwijała się, przybywało mieszkańców. Wystąpiła zatem potrzeba budowy większej i bardziej nowoczesnej szkoły.
W ramach wielkiej, ogólnopolskiej akcji „1000 Szkół na Tysiąclecie” podjęto decyzje o budowie nowego budynku szkolnego.
Aby zdobyć fundusze na ten cel, Zgłobiczanie opodatkowali się na rzecz budowy szkoły. Powołano Społeczny Komitet Budowy Szkoły. Członkowie Komitetu wraz z gronem nauczycielskim zbierali po 100 złotych na rok od rodziny.
W dalszym ciągu organizowano imprezy środowiskowe (kuligi, zabawy, spektakle teatralne), z których dochód przeznaczano na budowę.
Kiedy społeczeństwo Zgłobic wywiązało się w 100% ze świadczeń na rzecz Społecznego Funduszu Budowy Szkół i Przedszkoli, zajmując w skali województwa pierwsze miejsce, projekt budowy szkoły stawał się realny.
Mimo ofiarności mieszkańców Zgłobic piętrzyły się trudności. Dopiero po interwencji u władz wojewódzkich i ministerialnych, plan budowy szkoły ruszył do realizacji. Zamówiono typowy projekt i całą dokumentację. Od 1969 roku rozpoczęto przygotowanie lokalizacji. Przeprowadzono też badania geologiczne terenu. Szkoła miała stanąć na terenie sadu należącego do Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Drogą wymiany szkoła w Zgłobicach odstąpiła technikum 1ha gruntu nadany jej w czasie reformy rolnej.
Mieszkańcy Zgłobic z zapałem wzięli się do pracy. Przygotowano teren do budowy; w czynie społecznym wykopano drzewa owocowe, wykonano wiele przygotowawczych prac. W październiku 1969 roku na budowę weszło przedsiębiorstwo budowlane. Fundamenty ukończono do zimy. Szkoła rosła w oczach. W maju 1970 nastąpiło uroczyste otwarcie nowej placówki.
Od stycznia 1972 roku budynek szkoły stał się siedzibą Gminnego Dyrektora Szkół, a szkoła była wiodącą wśród tego typu placówek w gminie Tarnów.
Równocześnie Szkoła Podstawowa w Zgłobicach została przekształcona w Zbiorczą Szkołę Podstawową imienia Wandy Wasilewskiej i przejęła organizacyjnie szkołę w Błoniu.
21 sierpnia 1975 Zbiorcza Szkoła Podstawowa im. Wandy Wasilewskiej w Zgłobicach otrzymała sztandar w czasie wojewódzkich uroczystości rozpoczynających rok szkolny 1975/1976.
W okresie przemian politycznych w naszym kraju, nowym patronem szkoły został w 1991 roku Krzysztof Kamil Baczyński.
W Zgłobicach przybywało mieszkańców. Oddana w 1970 roku szkoła, po latach nie mieściła już wszystkich uczniów. Już od 1993 roku klasy I-III uczyły się w części plebani, gdzie początkowo dwie, a później trzy sale lekcyjne szkoła dzierżawiła od ks. proboszcza Zygmunta Warzechy, a następnie od ks. proboszcza Ryszarda Radonia.
W 1994 roku powstały plany nadbudowy szkoły. W fazę realizacji weszły w czerwcu 1999 roku. Jeszcze w 2000 roku z części korytarza szkoły i niewykorzystywanych pryszniców wykonano przestronne i wygodne szatnie dla uczniów.
Zaadaptowano też dawną pracownię do zajęć praktyczno-technicznych na salę dla najmłodszych uczniów z klasy „0”; z osobnym wejściem do szkoły, szatnią i zapleczem kuchennym.
W roku szkolnym 2001/2002 uczniowie klas I-III znaleźli swoją siedzibę w nowo dobudowanym piętrze (II) w budynku szkoły macierzystej.
W 2002 roku rozpoczęto zabudowę tarasu na potrzeby biblioteki szkolnej.
Prace budowlane zakończono ociepleniem i wykonaniem tynków zewnętrznych na przełomie września i października 2002 roku.
W roku szkolnym 2003/2004 szkoła w Błoniu stała się samodzielną placówka oświatową. Nadal organizacyjnie, od 2000 roku Publicznej Szkole Podstawowej w Zgłobicach jest
podporządkowana szkoła w Białej.
Szkoła dziś i jutro
Szkoła musi być miejscem znaczącym dla dzieci już teraz, a nie stacją przejściową do przyszłości. Dziecko żyje tu i teraz
F. J. Kuhn
Publiczna Szkoła Podstawowa w Zgłobicach jest nie tylko ośrodkiem kształcenia, ale również
stanowi centrum kultury na terenie miejscowości.
W szkole znajdują się wszystkie niezbędne do procesu dydaktycznego pracownie; komputerowa, polonistyczna, przyrodnicza, historyczna, matematyczna i do nauczania przedmiotu sztuka. Szkoła dysponuje też salą gimnastyczną oraz pomieszczeniami do prowadzenia gimnastyki korekcyjnej.
W placówce działa świetlica, w której pedagodzy zapewniają fachową opiekę dzieciom oczekującym na zajęcia lub pozostającym w szkole po lekcjach. Uczniowie mogą także korzystać z dwudaniowych obiadów w szkole. Potrzeby czytelnicze zapewnia biblioteka szkolna, w której w miarę możliwości finansowych uzupełnia się pozycje książkowe.
Nauczyciele naszej szkoły prowadzą różne koła zainteresowań; m. in. plastyczne, teatralne, informatyczne, recytatorskie, historyczne, ekologiczne, matematyczne i zajęcia rekreacyjno-sportowe. (skr. Adm)

Odsłony: 5787